معرفت شناسی و فلسفه های مضاف

دکتر معلمی در این سخنرانی ضمن بیان چیستی و ربط و نسبت معرفت‌شناسی و فلسفه‌های مضاف، موضوع معرفت‌شناسی را ارزشیابی نسبت معرفت‌های بشری با واقع بیان داشته و با تفکیک فلسفه‌های مضاف نظیر فلسفه تاریخ، فلسفه اصول فقه، فلسفه علم و… از علوم مادر، نظرات اندیشمندان مسلمان نظیر علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت الله مصباح یزدی را پیرامون بحث حاضر بیان می‌دارند. در پایان برنامه، دکتر معلمی به سوالات حضار پاسخ می‌گویند.

بشنوید

نگاهی به خرد گرایی و خرد گریزی در آرای حکمای اسلامی

این برنامه در سال ۱۳۷۷ برگزار شده است. دکتر دادبه در این سخنرانی ضمن بیان چارچوب کلی ارئه خود، به ایضاح مفاهیم اصلی بحث پرداخته و در ادامه سیر تطور تاریخی خرد گرایی در جامعه اسلامی را مورد واکاوی قرار می‌دهند و با ارائه مستنداتی از منابع روایی و آرای حکمای اسلامی، به نقد و بررسی چیستی و کارکرد عقل و نقل در این زمینه می پردازند.

بشنوید

ایده آلیسم آلمانی: کانت و نئوکانتی ها

دکتر حسن مهرنیا، عضو هیات علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران در این سخنرانی که در سال ۱۳۹۹ برگزار شده است، با بیان مقدماتی پیرامون واژه «ایده آلیسم»، آن را مختص به دانش فلسفه ندانسته و با بیان برخی از انواع ایده آلیسم مانند ذهنی، عینی، مطلق و… به استفاده از این واژه در سایر دانش‌ها و از جمله دین اشاره می‌نمایند. در ادامه ایشان با بیان برخی ویژگی‌های زمانه امانوئل کانت فیلسوف شهیر آلمانی و آرای وی از جمله ایده آلیسم استعلایی، مباحثی در رابطه با دیدگاه‌های نئوکانتی‌ها و نظرات موافقین و مخالفین مطرح می‌نمایند. بخش پایانی برنامه به پرسش و پاسخ اختصاص دارد.

بشنوید

ابن تیمیّه و نقد منطق ارسطویی

حجت الاسلام ادیب در این سخنرانی ضمن معرفی اجمالی شخصیت و جایگاه علمی ابن تیمیه، گرایش شدید به متن نگری و حدیث گرایی را از ویژگی‌های بارز او می‌دانند و بیان می‌دارند که با توجه به آثار به جا مانده از وی، خاصه کتاب «الرّد علی المنطقیین»، نقدهای ابن تیمیه به علم منطق، ناشی از یک دینداری حدیث گرایانه منعطف به آرای قرن اول اسلامی است. همچنین ایشان آثار ابن تیمه را با وجود بهره مندی وی از قوت حافظه و نیز کثرت مطالعه، از نظر سیاق قابل نقد دانسته و معتقدند که آثار وی دارای اسلوب واحد نیست و مشوش است. استاد ادیب در ادامه با طرح نقدهای ابن تیمیه در رابطه با مباحث منطقی از جمله حد، قیاس و… نظرات وی را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند. بخش پایانی برنامه به پرسش و پاسخ اختصاص دارد.

بشنوید

انگیزه های اخلاقی زیستن

دکتر سلیمانی در این سخنرانی، با طرح این سوال که چرا باید اخلاقی زندگی کرد؟ پاسخ ادیان ابراهیمی به این مسئله را یک پاسخ سه وجهی (برای خدا، برای خود و برای دیگران) عنوان می‌کنند و با استناد به متون دینی یهودیت، مسیحیت و اسلام به بررسی این موضوع پرداخته و در نهایت سکولاریسم را به دلیل سرشت خاصی که دارد، ناتوان از مدلل ساختن اخلاقی زیستن قلمداد می‌کنند. ایشان در ادامه نیز با استناد به آثار برخی اندیشمندان اسلامی از جمله شهید مطهری، علامه جعفری، آیت الله مصباح یزدی و… به بررسی نظرات آنان در حوزه اخلاقی زیستن می‌پردازند. بخش پایانی برنامه نیز به بیان نقدها و پرسش و پاسخ اختصاص دارد.

بشنوید

نقد کتاب: دین و خودفرمانروایی انسان

این برنامه در سال ۱۴۰۰ برگزار شده است. در ابتدای برنامه دکتر سلیمانی (نویسنده کتاب) با بیان علت تدوین این کتاب و ارتباط آن با رشته حقوق بشر، ساختار کلی کتاب را معرفی می‌نمایند. در ادامه دکتر شریعتمداری با اشاره به برخی اشکالات از جمله کم رنگ بودن ارتباط بحث حاضر با مباحث حقوق بشر و خطابی بودن برخی فرازهای کتاب به جای بیان استدلالی، نقدهایی پیرامون مفاهیم موجود در کتاب از جمله عقل بیان می‌دارند. دکتر میرموسوی نیز ضمن تقدیر از تلاش‌های دین پژوهانه دکتر سلیمانی در چند دهه اخیر، جدید بودن بحث را از مهمترین امتیازات این اثر می‌دانند اما نقدهایی از جمله مشخص نبودن معیار عقل به عنوان مرجع خود فرمانروایی را به آن وارد می‌نمایند. در پایان برنامه نیز دکتر سلیمانی به نقدهای بیان شده پاسخ می‌دهند.

بشنوید

حقوق بشر از سه منظر فلسفی، حقوقی و سیاسی

این سخنرانی در سال ۱۳۹۱ برگزار شده است. دکتر موسوی اردبیلی با بیان تاریخچه حقوق بشر، قدمت آن را پیش از تدوین اعلامیه جهانی در سال ۱۹۴۸ عنوان کرده و با بیان برخی چالش‌های مفهومی در رابطه با حق و بشر به کارکرد فلسفه در تبیین این مفاهیم می‌پردازند. دکتر قربان نیا نیز با تفکیک بُعد فلسفی و حقوقی مفهوم حقوق بشر اظهار می‌دارند که حقوق بشر در بعد حقوقی با چالش مفهومی چندانی مواجه نیست، همچنین ایشان با تفکیک بین حق داشتن و حق بودن بیان می‌دارند که منظور از حقوق بشر حق داشتن است و اسلام در این زمینه سابقه‌ای قابل توجه دارد. در پایان این برنامه نیز دکتر حقیقت با طرح مباحثی پیرامون اعلامیه اسلامی حقوق بشر و مزایا و چالش‌های آن، جهانشمولی و نسبی گرایی را در حوزه حقوق بشر به بحث گذاشته و استفاده ابزاری از حقوق بشر توسط کشورهای غربی را نقد می‌نمایند.

بشنوید

غایت فلسفه

دکتر فولادوند در این سخنرانی، مشغول شدن فیلسوفان به جزییات فلسفی و دور شدن آنان ار توجه به غایت فلسفه را از آفات این حوزه می داند و مفهوم غایت فلسفه را تبیین می نمایند. ایشان در ادامه بحث خود با اشاره به آرای فیلسوفان تمدن یونان بحثی را پیرامون رابطه خاص فلسفه و علم مطرح می نمایند.

بشنوید

حقوق بشر از منظر جان رالز

این برنامه در سال 1396 برگزار شده است. دکتر هوشمند با معرفی ابعاد مختلف اندیشه رالز در باب حقوق بشر، عدالت، دموکراسی و … تفاوت نگاه وی با دیگر اندیشمندان این حوزه را واکاوی می نمایند. دکتر مجاهدی نیز با تقسیم بندی حقوق بشر در آثار رالز حرکت او را در راستای دغدغه مندی به نوع بشر عنوان کرده و به تفسیر جهانشمولی از نگاه رالز می پردازند و در نهایت دکتر میرموسوی با اشاره به مباحث حقوق بشری رالز، تلاش او را در جهت پاسخ به معضلی در نظریه سیاسی هنجاری عنوان می نمایند و به واکنش مکاتب مختلف از جمله جماعت گرایی به مباحث رالز اشاره می کنند.

بشنوید