به گزارش روابط عمومی دانشگاه مفید، مراسم گرامیداشت مقام استاد به پاس تقدیر از زحمات اساتید و پژوهشگران دانشگاه مفید با حضور ریاست دانشگاه دکتر سید مسعود موسوی اردبیلی و دیگر مسئولین دانشگاه مفید به همّت دو معاونت آموزشی و پژوهشی برگزار شد.

در ابتدای این برنامه دکتر سید مصطفی میرمحمدی معاون پژوهشی، طی سخنانی ضمن تبریك این مناسبت و بیان اهمیت جایگاه دانش و علم در آموزه های قرانی و دینی با قرائت آیه مبارکه «یرفع الله الذین آمنوا منكم و الذین اوتوالعلم درجات» بر جایگاه رفیع اهل ایمان و دانش و رسیدن به مراتب و درجات عالی تاكید كردند.
وی با یاداوری یكی از سخنان امام خمینی (ره) در دیدار با معلمان كه تابلویی در دست داشتند و بر آن تابلو نوشته بود اگر «امام فرمان دهد ما قلمها را به مسلسل تبدیل می كنیم» فرمودند «... باید مسلسلها را به قلم تبدیل كرد...» این بیان نشان از اهمیت دانش و جایگاه پژوهش در سیاستهای كلی نظام جمهوری اسلامی ایران است.
معاون پژوهشی دانشگاه مفید ضمن بیان اهم فعالیتهای پژوهشی پس از سه دهه از تاسیس دانشگاه به موارد زیر اشاره نمودند:
- همایش های داخلی و بین المللی،
- نشستهای علمی و تخصصی برگزار شده از سوی مراكز مطالعاتی و دپارتمانهای دانشگاه،
- طرحهای پژوهشی،
- كتب منتشر شده از سوی انتشارات حدود 120 كتاب مرتبط با رشته های علمی دایر در دانشگاه كه برخی از آنها حایر رتبه در جشنواره ها و كتاب سال حوزه شده اند،
- كتابخانه غنی دانشگاه
- مجلات تخصصی دانشگاه (شش مجله تخصصی)

وی همچنین به رویكرد جدید دانشگاه و معاونت پژوهشی در اولویت دادن به فعالیتهای پژوهشی تطبیقی میان مبانی و آموزه های دینی اسلامی و پاسخ به پرسشها و مسائل جهان معاصر اشاره نمودند و از اساتید مدعو و نیز اعضای هیات علمی برای همفكری و همكاری بیشتر در این باره دعوت نمودند.

در ادامه این مراسم ریاست دانشگاه ضمن سپاس از زحمات و تلاش های اساتید دانشگاه مفید، پیرامون اهمیت آموزش و پژوهش و نیز نگاه مجموعه دانشگاه مفید به این دو مقوله، سخنانی ایراد نمودند:
مشروح سخنان دکتر سید مسعود موسوی اردبیلی:
بسم الله الرحمن الرحیم
والصلاه و السلام علی سیدنا محمد و علی اهلبیت الطیبن الطاهرین
این کلیپ (اینجا) زیبایی که دوستان و همکاران عزیز ما تهیه کردند و پخش کردند ما را به یاد دوستان و عزیزان از دست رفته مان انداخت. برای شادی روح بنیانگذار دانشگاه مفید مرحوم آیت الله العظمی موسوی اردبیلی و همینطور برای شادی روح مرحوم دکتر قربان نیا و مرحوم دکتر نظرپور و سایر همکاران عزیزی که در این مدت از دست دادیم و علی الخصوص دوست عزیزی که اخیرا از دست رفته مرحوم دکتر سید ابراهیم موسوی رحم الله من یقرا الفاتحه مع الصلوات.

به مناسبت بزرگداشت مقام استاد و امر پژوهش اینجا گرد هم آمده‌ایم. در وصف بزرگی مقام استاد شاید بهترین امر این باشد که نگاهی بکنیم به ارزش آموزش در جامعه. از جوامع پیشرفته گرفته تا جوامع در حال توسعه و حتی در جوامع عقب مانده، مهمترین یا اولین ابزار حل مشکلات امر آموزش است. شما اگر با بحران‌های اقتصادی و نابسامانی‌های اقتصادی مواجه هستید، اگر با امرعدم بهره وری مواجه هستید، با عدم کارایی مواجه هستید، نخستین پاسخ به این مشکل آموزش است. اگر با مشکل حقوق شهروندی مواجه هستید، صاحبان قدرت حقوق اقشار را رعایت نمی‌کنند، مردم حقوق یکدیگر را رعایت نمی‌کنند، اولین راه حل در امر آموزش نهفته است. اگر با مشکلات اخلاقی در جامعه مواجه هستید، اخلاق اجتماعی اگر مشکل دارد، تنبلی اگر در جامعه حاکم است‌، عدم آینده نگری اگر در جامعه حاکم است، اولین پاسخ باز آموزش است. حتی اگر در مسئله دین و دین ورزی با مشکل مواجه هستید، اگر جامعه دستخوش بی‌دینی شده است، باز نخستین پاسخ را در گسترش آموزش درست می‌توانید پیدا کنید. در تمام ابعاد جوامع بشری، اولین و مهم‌ترین پاسخ به مشکلات، آموزش است و آموزش است و آموزش و متولی امر آموزش کسی غیراز استاد نیست.
اساتید دانشگاه هستند که معلمین را پرورش میدهند تا به نوبه خود به شکل گسترده‌تر آموزش را به سطح بدنه جامعه ببرند. اساتید دانشگاه هستند که متخصصین را آموزش می‌دهند تا ضمن بهره وری از امور و فنون فنی از اخلاق کاری درست هم برخوردار باشند و جو کاری اجتماع را گسترش دهند. اساتید دانشگاه‌ها هستند که سیاستمداران را آموزش می‌دهند و پرورش می‌دهند، خبرنگاران را پرورش میدهند، قضات را پرورش میدهند. همه اینها محصول آموزش اساتید دانشگاه است. بنابراین در یک کلام تمام توسعه و تمام بهبودی جامعه در گرو تلاش های اساتید دانشگاه هاست من بخواهم این را خلاصه کنم شاید بهترین تعبیر همان کلام لطیفی باشد که همه شنیده‌ایم که معلمی شغل انبیاست که انصافاً تعبیر لطیفی است.
امیدواریم که انشاءالله ما بتوانیم در دانشگاه مفید آنچنان که مقام استاد اقتضا می‌کند، مقام معلم اقتضا می‌کند، شأن اساتید را بتوانیم در عمل حفظ کنیم و زمینه نمایش و عرصه علمی ایشان را به بهترین نحو فراهم کنیم و از وجودشان هم در امر آموزش و هم در امر پژوهش نهایت استفاده را ببریم و انشاالله به این واسطه جامعه بهره‌مند شود و آینده بهتری برای نسل‌های آتی انشاءالله رقم بخورد.

من اجازه می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم چند دقیقه‌ای را مزاحم بشوم در باب امر پژوهش که به هر حال خود امر پژوهش هم موضوع بحث ما هست در این جلسه، میخواهم نکاتی را خدمت دوستان عرض بکنم و در باب سیاست‌های کلی دانشگاه و برنامه‌های کلی دانشگاه در باب پژوهش هم یک مقداری مزاحم دوستان بشوم.
دوستان عموماً مطلع هستند و در جریان هستند که دانشگاه مفید از ابتدا هم در مقام کلام و هم در مقام عمل امر پژوهش را اولویت اول خودش می‌دانسته است. هم به شکل مکتوب در اساسنامه و در اسناد مکتوب دانشگاه و هم در سیره عملی دانشگاه هم همواره دغدغه اصلی مسئولین و بدنه دانشگاه این بوده که ما به پژوهش در کشور خدمت کنیم و آموزش را حتی ابزار یا راه استراتژیک یا به قول معروف مقدمه لازم برای امر پژوهش در نظر گرفته باشیم.
اما وقتی می‌گوییم پژوهش، طبعاً به واسطه اینکه حیطه عمل دانشگاه علوم انسانی است، بحث پژوهش در علوم انسانی مراد است. اما این هم یک تخصیص بسیار جدی باید بخورد و آن اینکه ما از هر بابی و از هر جهتی نمی‌خواهیم به پژوهش در علوم انسانی بپردازیم، بلکه یک وظیفه بسیار مشخص برای خودمان در دانشگاه مفید توسط بنیانگذار دانشگاه فی الواقع تعریف شده است و آن اینکه ما دنبال این هستیم که به چالش‌های نظری جهان معاصر از دیدگاه اسلام پاسخ بدهیم و البته این چالش‌های نظری فقط در حیطه علوم انسانی و در رشته‌هایی که ما به آن‌ها مشغول به کار هستیم، خواهد بود. یعنی اینکه ما بیاییم این مسئله را، هر مسئله‌ای که هست، مسئله اقتصاد اگر هست، مسئله سیاست اگر هست، مسئله کلامی اگر هست، مسئله حقوقی اگر هست یا هر چیز دیگری، بیاریم این مسئله را بر کانتکست اسلامی قرار بدهیم و ببینیم که با کانتکست اسلامی و پیش فرض های اسلامی چطور می شود این مسئله را تبیین کرد، تشریح کرد و به آن پاسخ داد و آن را حل کرد و با این رویکرد است که همه همکاران بنده در دانشگاه مفید فعالیت‌های پژوهشی خودشان را تدوین می‌فرمایند و مدیریت می‌کنند.

اما در صحنه عمل، پژوهش در کجا ظهور و بروز پیدا می‌کند؟
ما در پدیده‌ای به نام دانشگاه حالا می‌خواهد دانشگاه مفید باشد یا هر دانشگاه دیگر، با دو امر متجزّا و متباین به عنوان آموزش و پژوهش مواجه نیستیم. امر آموزش و امر پژوهش در هر دانشگاهی، دانشگاه استاندارد منظورم است، دو امری هستند که فی الواقع در هم تنیده‌اند و قابل تفکیک از هم نیستند. این طور نیست که شما در جایی و در وقتی آموزش می‌دهید و در جایی و وقتی دیگر به پژوهش می‌پردازید. نه، این دو همزادند، همراه اند و غیرقابل تفکیک. خصوصاً این را شما در تحصیلات تکمیلی با آن مواجه می‌شوید. این تلقی غلط است که دانشجو در تحصیلات تکمیلی در یک مقطعی می‌آید از استاد آموزش می‌بیند و بعد در یک مدتی به عنوان یک ترم یا دو ترم یا هر مقدار در پایان نامه اش یا در رساله‌اش به پژوهش می‌پردازد. این تلقی غلط است که قسمتی یا نیمی آموزش داریم و قسمتی پژوهش و قسمت آموزش با استاد است و قسمت پژوهش عمدتاً یا تماما به عهده دانشجو است.

در تحصیلات تکمیلی، آموزش عین پژوهش است و پژوهش عین آموزش. در تحصیلات تکمیلی استاد نتیجه پژوهش خودش را بیان می کند در کلاس، و نتیجه پژوهش خودش را با دانشجو در میان می‌گذارد و به دانشجو رخصت می‌دهد که او را نقد کند و با او وارد گفتگو شود و او را به چالش بکشد از جهت علمی و در این رفت و برگشت، استاد استفاده می‌کند و پژوهش خودش را می‌پزد، رشد میدهد و ارتقا می‌دهد و هر نیمسال نسبت به نیم سال بعد این استاد اگر بخواهید مقایسه‌اش کنید، به شکل کاملاً محسوسی متفاوت است. بنابراین کلاس گرچه اسمش کلاس است در مقطع تحصیلات تکمیلی، اما در واقع عرصه تبادل فکری به شکل متقابل بین استاد و دانشجو است.
دانشجو در اینجا آموزش نمی‌بیند، بلکه محقق بودن را محقق شدن را به شکل عملی از استاد می‌آموزد و در عمل نحوه تفکر انتقادی را، نحوه تفکر دقیق و تحلیلی و نقادانه را در هر زمینه‌ای که مشغول تحصیل است یاد می گیرد. آن وقت جمع‌بندی این‌ها را در پایان نامه خودش یا در رساله خودش به منصه ظهور می‌رساند که آنجا هم یک کار مشترک است. اینطور نیست دانشجو می رود برای خودش کار می کند بعد از یک مدتی می‌آید تا مثلاً استاد یک نظر مثبتی یا منفی بدهد. نه، در آن دوره هم یک رابطه تحقیقی جدی بین استاد و دانشجو باید برقرار باشد.
به همین جهت هم هست و بر اساس این استانداردها هست که دانشگاه مفید در سال‌های اخیر بنایش را بر این گذاشته است که نسبت استاد به دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی را به حداقل ممکن برساند. ایده آل ما یک به دو است، یعنی اگر ما ۴۵ تا ۵۰ نفر یا هر تعداد استاد داریم باید ۹۰ یا ۱۰۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی داشته باشیم. روی همین اساس است که الان تعداد دانشجوهای دکتری دانشگاه مفید که نزدیک ۳۰۰ نفر بودند در حدود چهار سال گذشته، امروز تغییر پیدا کرده است ظاهراً به نزدیک ۶۰ نفر رسیده است و به زودی از این هم کمتر خواهد شد، یک چیزی حدود بین ۳۰ تا ۴۰ نفر نوسان خواهد کرد. تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد را هم به همین شکل داریم به شدت میاریم پایین و به دنبال این هستیم که استاد با دانشجو زندگی کنند و زندگی علمی با هم داشته باشند، نه اینکه همدیگر را گاهی احیاناً در جایی ببینند.
من فکر می‌کنم که دانشگاه دارد با قدم‌های بلندی به این سمت حرکت می‌کند. اگر ما نگاه کنیم چند سال گذشته را همین سه سال گذشته چهار سال گذشته را با امروز مقایسه کنیم از این جهت که خدمتتان عرض می‌کنم تفاوت بسیار بسیار آشکاری در وضعیت دانشگاه ملاحظه می‌فرمایید و انشاالله به دنبال این هستیم که در سه یا چهار سال آینده، به آن ایده آلی که مراد است برسیم. یعنی یک ایده خیلی دور از دسترس ترسیم نشده، میخواهیم تا سه یا چهار سال دیگه به آن وضعیت برسیم اگر عمری بود و توفیقی بود انشاالله.
در این وضعیت به جای آن که سر استاد را شلوغ بکنیم با تکالیف متعدد از جهت تدریس، شلوغ کنیم با تکالیف متعدد برای پایان نامه‌هایی که نه دانشجو وقت کرده است درست بنویسد و نه استاد فرصت دارد که راهنمایی درستی بکند یا داوری درستی بکند، اینها را می‌خواهیم تا حد امکان سبک کنیم هم از طرف دانشجو و هم از طرف استاد و انشاالله در علوم انسانی حداقل، دانشگاه مفید به زودی به یک الگوی شاخص در داخل کشور تبدیل بشود.
من بر قید نظری تاکید کردم بر اهداف دانشگاه که ما در دانشگاه مفید به دنبال این هستیم که چالش‌های نظری را پاسخ دهیم. نه اینکه چالش‌های عملی اموری هستند بی‌ارزش یا هرچه، نه خیر، تقسیم کار کرده‌ایم. نه بحث اولویت بیرونی است و نه بحث ارزش بیرونی است که چالش نظری خوب است چالش عملی بد است. ما فقط تقسیم کار کرده‌ایم. ما این قسمت را به عهده گرفته‌ایم. قرار نیست که هر کسی همه کارها را انجام بدهد. بنابراین ما پرهیز می‌کنیم از جستجوی در میدان و حل مسئله در میدان. آن را گذاشته‌ایم به دیگران حالا می‌خواهد میدان حقوق باشد، میدان سیاست باشد، میدان اقتصاد باشد یا هر میدان دیگر. ما دنبال این هستیم که مبانی را این جا بحث کنیم. جهتش همین است که احساس می‌کنیم در مبانی است که اسلام نظر دارد. در بحث عمل و در بحث پیاده کردن آن چه که قبلا بحث شده، بحث درست است که از جهت علمی خیلی ممکن است مهم باشد اما از جهت اسلامی و غیر اسلامی تفاوت آنچنانی آنجا طرح نمی‌شود.

این مختصر را من خواستم خدمت دوستان عرض بکنم که شاید این مقدار هم که عرض کردم تکرار مکررات برای بعضی از عزیزان، ولی این تذکری است به خود ما به تک‌تک مان و بیش از هر کسی تذکر به خود بنده است. فکر کنم که لازم است دائم افق و ایده آل‌هایی را که دانشگاه باید در پی اش باشد را دائم به خودمان تذکر بدهیم در هر لحظه، در هر زمان و انشاالله این تذکر باعث شود که انگیزه بیشتری و جدیت بیشتری پیدا کنیم برای حرکت مستمر به سمت آن اهداف.

این را هم من بگویم و خدمت دوستان عرضم را تمام کنم. واقعیت این است که شما اگر بخواهید با این وصفی که خدمتتان عرض کردم تحصیلات تکمیلی داشته باشید و استاد به این نحو که خدمتتان عرض کردم سر کلاس برود و دانشجو به آن نحوی که عرض کردم درس بخواند و پژوهش کند، همه چیزش باید به هم بیاید. شما نمی توانید از دانشجو توقع داشته باشید که صد کار بکن و درس هم بخوان و از دانشجو نمی توانید توقع داشته باشید که هیچ کار نکن و پول داشته باش. دانشجو باید فراغت داشته باشد برای تحصیل.
بنابراین ما در دانشگاه مفید به دنبال این هستیم که تحصیلات تکمیلی را به شکل مطلق، مجانی کنیم. تا دانشجو بتواند در همه رشته‌ها از کارشناسی ارشد تا دکتری، وقت خودش را به شکل تمام وقت تخصیص بدهد به امر تحصیل و از آن طرف هم به دانشجو فشار بیاوریم که اگر اگر پایت به دانشگاه مفید باز شد یعنی دانشجوی تمام وقت هستی نه اینکه ده تا کار داری از جمله دانشجو هم هستی. اگر دانشجوی تمام وقت نیستی به اینجا نیا. اگر در این دوره دوساله و چهارساله یا پنج‌ساله که مشغول کارشناسی ارشد و دکتری می‌خواهی بشوی همه کارهایت را قبل از تعطیل نکردی و خود را وقف تحصیل نکرده‌ای اینجا نیا و جای دیگری برو.
از طرف دیگر هم، طرف دیگر این معادله و قسمت مهمترش استاد است. استاد از یک طرف باید مشغله‌اش به حداقل برسد این طور نیست که شما با پنج نفر دانشجو با ده نفر دانشجو کار کنید یک جور کار بکنید و با یک نفر دو نفر دانشجو کار بکنید طور دیگری کار کنید. خیلی متفاوت است به همین جهت است که ما به شدت به دنبال این هستیم که نسبت استاد به دانشجو به یک وضعیت استثنایی تبدیل بشود، استثنایی مثبت البته و نه استثنایی منفی. چون از این استثناها در مملکت زیاد است.

دانشگاه سیاستش این است که در مقابل زحمات اساتید شاید بیانش خیلی جالب نباشد اما به هر حال وظیفه دانشگاه است در مقابل زحمات اساتید تقدیر مالی مناسب را هم انجام بدهد، گرچه با این مقدمات که خدمتتان عرض کردم واقعاً کار مشکلی است. یعنی شما از این طرف دانشجو را وقتی می‌خواهید بگیرید برای تحصیلات تکمیلی، کم بگیرید، می دانید که در دانشگاه‌ها دولتی و غیردولتی تحصیلات تکمیلی، محل درآمدشان است. شما تعداد کمی دانشجو بگیرید، یعنی یک دهم چیزی که دیگران می‌گیرند، بدون تعارف دارم می‌گویم که یک دهم، تازه آن را هم می خواهید مجانی بگیرید. طبیعی است که صدمه بسیار بسیار جدی به منابع مالی دانشگاه وارد می شود. در عین حال می‌خواهید که تامین اساتید را به نحوی انجام دهید که تا حد معقولی بتوانید از زحمات ایشان تقدیر کنید که وظیفه بسیار بسیار دشواری است پیش روی مدیران دانشگاه و مدیران دانشگاه واقعاً شبانه روز سعی می‌کنند که راهی پیدا کنند برای جمع این امور متضاد. شما هم دعا بفرمایید.
گمان می‌کنم که خداوند انشاالله یاری بکند و انشاالله یاری خواهد فرمود در طول سال‌های آتی بتوانیم قدم‌های معقولی در این ارتباط برداریم و طبعاً وقتی هم می‌خواهیم چنین اساتیدی را در داخل دانشگاه دعوت به همکاری کنیم بسیار بسیار به دنبال گزیده جویی است ما واقعاً توقعمان خیلی بالاست در رابطه با دانشجو و هم در رابطه با استاتید. امیدواریم که این توقع غیرمعقول نباشد و در پی آن هستیم که انشاءالله اساتید جوانی که به دانشگاه اضافه خواهند شد استانداردهایی را که لازمه این مقدماتی که خدمتتان عرض کردم هست، داشته باشند و ما با آن سخت‌گیری‌ها دنبال استخدام خواهیم بود. به همین جهت ما هم در امر استخدام خیلی دست به عصا داریم حرکت میکنیم و شاید این باعث شود که فشار مضاعفی بر اساتید و دوستان مشغول به کار در دانشگاه وارد شود.

به هر حال من فقط خواستم اشاره‌ای کنم به سرفصل برنامه‌ها و سرفصل مشکلات البته. انشاالله این بهانه‌ای باشد برای اینکه با همفکری بیشتر بنشینیم و راه‌های سریع‌تربرای حصول به این معنا را پیدا کنیم باهم و هرچه سریعتر به این اهداف برسیم انشاالله. خیلی وقت دوستان را بنده گرفتم با عرض معذرت از تصدیع.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

فایل صوتی سخنان ریاست دانشگاه (کلیک نمایید)

همچنین در این برنامه دکتر سید مهدی نریمانی معاون آموزشی دانشگاه هم ضمن تشکر از همه اساتید دانشگاه، به بیان مهمترین دستاوردها و تحولات آموزشی که در شرایط کرونایی رخ داد، پرداختند. اهم فعالیت های معاونت آموزشی در یکسال و نیم گذشته که با همکاری دیگر معاونت ها به انجام رسید از قرار زیر است:
- الکترونیکی سازی 60 فرایند دانشجویی و امور مربوط به دانشجویان
- ایجاد سامانه های متعدد برای جلوگیری از خلل در امور آموزشی به واسطه تعطیلی کلاس ها و نیز دورکاری کارمندان
- ارتقای سامانه های سادا و ایجاد سامانه گفتمان برای پیگیری مطالبات و درخواست های دانشجویان
- استفاده کامل از ظرفیت سامانه های نیما و اسکای روم و ..
- افزایش پهنای باند جهت ارتقای کیفیت کلاس های مجازی
- برگزاری امتخانات حضوری در حدود ۲۰ شهر مختلف در ترم ۹۸۲
- برگزاری دوره های متعدد آموزشی کار با سامانه های آموزشی
- برگزاری جلسات آموزشی برای تدریس مجازی اساتید
- ایجاد روند ارزشیابی مستمر آموزشی
- ایجاد کلاس های حضوری با قابلیت شرکت به صورت مجازی برای دانشجویان مقیم قم و شهرستان
- جدا سازی کلاس ها و محل مطالعه دانشجویان دکتری که برای هر دانشجو یک اتاق مجزا تخصیص داده شد تا موظفی حضورشان در دانشگاه بدون ریسک ابتلا به کرونا باشد و به فضل خداوند هیچ دانشجوی دکتری از دانشگاه به این بیماری مبتلا نشد.
همچنین در این مراسم توسط گروه تواشیح برنامه هایی اجرا شد.