آيين شهرياری درگاهان زرتشت

نسبت دين و دولت و يا قدرت و سياست با آموزه‌ها و باورهای دينی در بيشتر نظريه‌های دينی و سياسی به گونه‌ای مطرح شده‌اند. يكی از مهمترين اديانی كه نسبت دين و سياست را به گونه‌ای جدی در خود دارد؛ دين زرتشت می‌باشد. ديانتی كه در حدود هزار سال (پ. م)، به وسيله پيامبر ايرانی عرضه شد و در طول دوران باستان به چنان گسترش و قدرتی دست يافت كه 1500 سال، ساختارهای سياسی و قدرت حكومتی پادشاهی هخامنشيان، اشكانيان و ساسانيان را به طور مستقيم و فعالانه و يا غيرمستقيم تحت تأثير قرار داد. مری بويس در آخرين اثر خود حتی آيين زرتشت را كيش رسمی هر سه پادشاهی ايران باستان می‌داند. اين اثر كمتر به مولفه‌های شهرياری در گاهان پرداخته و بيشترين تكيه اصلی را بر متون دوره‌ی ساسانی قرار می‌دهد. نويسنده در پژوهش خود ضمن پذيرفتن تفاوت‌ بين ادوار تاريخی ايران باستان از مادها تا ساسانيان، اينگونه تمايزات را فقط در روبنا دانسته و زير بنای انديشه‌ی سياسی در كل دوران باستان را يكسان می‌انگارد.